Początek roku to zawsze wyzwanie dla wielu przedsiębiorstw. To wtedy wchodzą w życie nowe zapisy ustaw, zwiększa się minimalne wynagrodzenie pracowników, inwentaryzowany jest towar, a księgowość zamyka wszelkie formalności. To także wtedy zmieniają się opłaty za energię elektryczną. Jak pokazuje niedawna historia, podwyżki mogą być bardzo dotkliwe dla budżetu firm z różnych branż. Czy przyszłość obiecuje wreszcie stabilizację w tym zakresie?

Tradycją stycznia stały się wzrosty cen energii i jej dostaw. Chodzi tu także o towarzyszące im podatek akcyzowy, opłaty stałe, przejściowe i różnego rodzaju płatności wspierające wybrane dziedziny energetyki, jak niezwykle popularne odnawialne źródła energii czy źródła kogeneracyjne. Już same te zmiany podnoszą miesięczny rachunek za energię elektryczną o kilka-kilkanaście procent.

Podwyżki cen prądu w 2021 roku

W 2021 roku przedsiębiorcy działający na rynku polskim doczekali się kolejnej nowości. Chodzi o tak zwaną opłatę mocową, którą w życie wprowadziły zapisy Ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o rynku mocy. Wysokość opłaty wynosi obecnie 0,0762 zł netto za każdą kWh pobraną w dni robocze od godziny 7 do 22. Najbardziej zmianę odczuwają więc wszystkie firmy, które swoją działalność prowadzą we wskazanych ramach czasowych. Wdrożenie tego rozwiązania spowodowało, że rachunki za prąd wzrosły w wielu podmiotach o kilkadziesiąt procent. Zgodnie z nowelizacją ustawy, opłata ma obowiązywać przez kolejnych 30 lat, a jej wysokość ma być systematycznie aktualizowana.

Dlaczego prąd jest tak drogi?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto sprawdzić, jakie są składowe przykładowej stawki za ten nośnik energii. Zasadniczo cena prądu wynika z wysokości opłat za energię elektryczną i jej dystrybucji. Pierwszy element zawiera w sobie cenę czynnej energii elektrycznej i opłatę handlową. Dzięki znajomości wartości czynnej energii elektrycznej możemy odpowiedzieć na pytanie, ile podmiot zapłaci za 1 kWh zużytej energii elektrycznej. Jej wysokość zależy od kilku czynników, w tym:

• Ceny energii pozyskiwanej z surowców konwencjonalnych
• Opłaty za kolorowe świadectwa energetyczne
• Wysokości podatków ustalanych przez Państwo
• Kosztów bilansowania energii
• Marży sprzedawców energii elektrycznej

Stawki dla grup taryfowych dedykowanych przedsiębiorcom nie podlegają ochronie Urzędu Regulacji Energetyki. Są one ustalane indywidualnie przez spółki obrotu. Z tego też powodu stoją na wyższym poziomie niż taryfy dla gospodarstw domowych.

Inną grupą czynników wpływających na wysokość opłaty za prąd są koszty dystrybucyjne. Typowa opłata składa się z:

• Stawki jakościowej
• Składnika zmiennego i stałego stawki sieciowej związanej z utrzymaniem sieci elektroenergetycznych
• Opłaty przejściowej
• Opłaty abonamentowej

To opłaty związane z działalnością operacyjną wybranego dystrybutora. W zależności od dokonanego wyboru można tu zaoszczędzić nawet do 30% rachunku za energię.

Perspektywy wzrostu cen energii elektrycznej w przyszłości

W 2021 roku Rada Ministrów uchwaliła dokument „Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku”. Wprowadza ona w praktykę gospodarczą osiem celów szczegółowych transformacji energetycznej kraju, których efektem ma być spadek udziału węgla w wytwarzaniu energii elektrycznej do 56% w 2030 roku oraz wzrost efektywności energetycznej do poziomu 23%. Załącznikiem do wymienionej strategii jest prognoza, w której zawarto między innymi scenariusze kształtowania się cen energii elektrycznej. Zarówno w przypadku usług, jak i przemysłu estymuje się dynamiczne wzrosty. Fryzjerzy, kosmetyczki, doradcy finansowi i ubezpieczeniowi czy inne przedsiębiorstwa usługowe, muszą liczyć się z podwyżkami na poziomie około 24% do 2035 roku. Nieco niższy wzrost przewiduje się dla przemysłu – około 16%. Autorzy raportu podkreślają, że głównym czynnikiem determinującym prognozowany wzrost są rosnące w czasie koszty zakupu uprawnień do emisji CO2, ale także koszty rozwoju technologii bezemisyjnych.

Przeprowadzone wyliczenia nie obejmowały szeregu zdarzeń nieprzewidzianych, które w perspektywie następnych 10 czy 15 lat niewątpliwie będą miały miejsce. Przykładem takich okoliczności, które już oddziałują na ceny energii elektrycznej, było wspomniane wcześniej wprowadzenie opłaty mocowej, czy wygrana Czechów przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w kwestii kopalni węgla brunatnego w Turowie. Warto też odnotować, że średnia cena energii dla przedsiębiorstw w Polsce oscyluje wokół 92,5 EUR/MWh, co sytuuje nasz kraj wśród państw Unii Europejskiej z przeciętnymi wartościami (obok Węgier, Francji oraz Hiszpanii). Najdrożej płacą Niemcy (163,6 EUR/MWh), Włosi (160,9 EUR/MWh), Słowacy (143,3 EUR/MWh) i Irlandczycy (142,3 EUR/MWh). Z kolei najmniej Szwedzi (61,7 EUR/MWh), Duńczycy (68,1 EUR/MWh) i Finowie (73 EUR/MWh). Wskazana statystyka dowodzi, że istnieje duża przestrzeń do wzrostu cen energii elektrycznej w Polsce, co przy przestarzałej infrastrukturze energetycznej i transformacji gospodarki na niskoemisyjną, przełoży się na znaczące wzrosty w najbliższych latach.

Podsumowanie

Wzrost cen energii elektrycznej to proces systematyczny i długotrwały. Wpływ na jego dynamiczny rozwój ma szereg czynników, w tym sytuacja rynkowa (gospodarka oparta na węglu), rosnące stawki za emisję dwutlenku węgla oraz regulacje międzynarodowe. Najbliższa przyszłość stawia kolejne wyzwania przed gospodarką Polską, związane chociażby z transformacją infrastruktury energetycznej. Wszystko to sprawia, że kolejne podwyżki są nieuniknione, a ich wysokość zależy od szeregu czynników. Zgodnie z dokumentem „Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku”, prognozowany wzrost ma wynieść między 16% a 24%, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Wydaje się jednak, że te szacunki są mocno zaniżone. Jak skutecznie poradzić sobie z galopującym wzrostem cen prądu w Polsce?

Rozwiązań jest kilka:

• Zmiana urządzeń w firmie na energooszczędne.
• Wprowadzenie procedur zmniejszających ślad węglowy przedsiębiorstwa i produktu.
• Poszukiwanie innego dostawcy prądu lub przejście na inną taryfę, bardziej dostosowaną do charakteru działalności.
• Instalacja odnawialnych źródeł energii, w tym fotowoltaiki.

Uzyskanie niezależności energetycznej jednostki to obecnie kluczowa przewaga konkurencyjna. Ograniczenie wciąż wzrastających rachunków za prąd to nie tylko możliwość wygenerowania oszczędności, ale także silny atut wizerunkowy. Przedsiębiorstwa przyjazne dla środowiska są chętniej wybierane przez konsumentów, a energia pochodząca ze źródeł odnawialnych gwarantuje stały dostęp do taniego prądu w perspektywie kilkudziesięciu lat.