Dynamiczny rozwój energetyki odnawialnej w Polsce to efekt ogólnoświatowych trendów, ale także konieczności wypełnienia parametrów energetycznych narzucanych przez prawodawstwo unijne. Jeszcze do niedawna w tym obszarze dominowały elektrownie wiatrowe oraz jednostki wykorzystujące biomasę w procesach produkcji energii elektrycznej. Wejście w życie w 2016 roku tak zwanej „Ustawy Wiatrakowej” oraz znaczący spadek cen świadectw pochodzenia wydawanych za energię wytwarzaną z OZE, ograniczyły dalszy wzrost zainteresowania tymi technologiami. Twórcy dokumentu „Polityka energetyczna Polski do 2040 roku” prognozują, że w następnych latach nastąpi dalszy rozwój fotowoltaiki. Będzie to szczególnie widoczne w zakresie budowy farm fotowoltaicznych.

Farma fotowoltaiczna – co to takiego?

Na gruncie polskiego prawa nie zdefiniowano precyzyjnie, czym jest farma fotowoltaiczna. Praktyka gospodarcza mówi jednak, że pod pojęciem farmy fotowoltaicznej w Polsce kryje się system współpracujących ze sobą paneli PV wykorzystujących promieniowanie słoneczne do generowania energii elektrycznej. Zasada działania jest tu podobna jak w przypadku mikroinstalacji zlokalizowanych na dachach lub gruntach tuż przy przedsiębiorstwach. Promienie padające na moduły inicjują powstanie zjawiska fotoelektrycznego, w wyniku, którego powstaje napięcie elektryczne. W dalszym kroku prąd stały skierowany jest odpowiednim okablowaniem do falownika, gdzie następuje konwersja na prąd zmienny trafiający do sieci.

Wykorzystanie fotowoltaiki jest metodą ekologiczną, gdyż nie generuje powstawania zanieczyszczeń i pyłów szkodliwych dla otoczenia. Z tego względu jest ona społecznie pożądana. Wielkość farmy fotowoltaicznej i powstającej w niej energii zależy od wydajności poszczególnych paneli, ich liczby oraz wykorzystanych inwerterów. Przyjmuje się, że farma słoneczna to system o mocy większej niż 500 kWp. Najczęściej budowane farmy fotowoltaiczne w Polsce mają moc od 0,5 MWp do 5 MWp.

Popularność farm fotowoltaicznych w Polsce

Jeszcze dziesięć lat temu w Polsce nie funkcjonowała żadna farma fotowoltaiczna. Wycena tego typu inwestycji rozpoczynała się od kwoty 20 milionów złotych za 1 MW mocy zainstalowanej, czyli prawie ośmiokrotnie więcej niż obecnie. To skutecznie hamowało chęci przedsiębiorstw do budowy farmy fotowoltaicznej. Aktualnie powstaje coraz więcej obiektów tego typu. Na koniec 2018 roku małych i dużych elektrowni fotowoltaicznych było już ponad 600, dziś ta liczba zbliża się do tysiąca.

Największe farmy fotowoltaiczne w Polsce zlokalizowane są obecnie w Choszcznie, Jaworznie oraz Czernikowie. Ich moc każdorazowo nie przekracza 10 MW. W planach wielu spółek jest postawienie większych inwestycji. Polska Grupa Energetyczna podpisała niedawno umowę z Gminą Kleszczów na budowę nowej farmy fotowoltaicznej o mocy 50 MW. To nadal niewiele biorąc pod uwagę światowe proporcje. W marcu 2020 roku uruchomiono w Indiach Bhadla Solar Park zajmujący powierzchnię 5700 hektarów. Łączna moc zainstalowana opiewa na 2245 MW. Wielkie instalacje powstają także w Chinach, Zjednoczonych Emiratach Arabskich czy Meksyku.

Farmy fotowoltaicze – zyski czy straty?

Czy budowa farmy fotowoltaicznej krok po kroku jest w stanie zapewnić inwestorowi zyski? To ważne pytanie ma jednoznaczną odpowiedź – oczywiście. Analizę warto zacząć od kosztów. Jak wspomniano już wcześniej, instalacja farmy fotowoltaicznej w Polsce to początkowy koszt około 3 milionów złotych. Do niego należy doliczyć także systematyczne prace konserwacyjne, których wartość szacuje się na około 30 tysięcy złotych rocznie. Co otrzymuje w zamian przedsiębiorca? Zakładając nieprzerwaną pracę modułów przez okres 30 lat, istnieje możliwość wygenerowania zysku na poziomie około 5 milionów złotych! To więcej niż lokata w nieruchomości czy bezpieczne papiery wartościowe.

Stopa zwrotu z montażu farmy słonecznej to około 9 lat. Po tym czasie instalacja zaczyna generować zyski i daje też dodatkowe korzyści. Świadomość ekologiczna społeczeństwa wzrasta z każdym rokiem. Rozwinięte CSR to podstawa zdobycia przewagi konkurencyjnej, a farma fotowoltaiczna jest jednym z najważniejszych narzędzi promocji zielonej technologii w codziennych działaniach firmy. Wygrywamy także my wszyscy, bowiem dzięki tego typu inwestycjom, zwiększa się udział OZE w bilansie energetycznym kraju. To przekłada się na zdrowsze powietrze i zahamowanie negatywnych zmian klimatycznych.

Budowa farmy fotowoltaicznej może uzyskać atrakcyjne dofinansowanie. W ramach nowego programowania europejskiego promowane będą technologie niskoemisyjne w produkcji energii. Należy się spodziewać, że śladem poprzedniej perspektywy finansowej, na budowę farmy fotowoltaicznej krok po kroku będzie można uzyskać atrakcyjne wsparcie.

Farma fotowoltaiczna – jak zacząć proces inwestycyjny?

Od czego zacząć starania o farmy fotowoltaiczne? Zyski będą możliwe do osiągnięcia tylko po spełnieniu określonych wymagań prawnych. Pierwszym etapem wielomiesięcznego procesu jest dobór odpowiedniego terenu pod inwestycje. Mówimy tu o działce o wielkości minimum 1,5 ha, która nie może być żyzna i przeznaczona na inne cele, zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku odpowiednich zapisów w mpzp niezbędne będzie pozyskanie warunków zabudowy. Niezwykle ważne jest, aby na działce była możliwość podłączenia do sieci elektroenergetycznej – chodzi o bezpośrednie sąsiedztwo linii średniego napięcia i niedużej odległości od Głównego Punktu Zasilania. Dopiero mając w posiadaniu odpowiednio nasłonecznione miejsce, można przystąpić do właściwego przygotowania farmy fotowoltaicznej. Jak zacząć i co ustalić w kolejnych etapach? Oto podstawowe kroki:

• konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (gdy powierzchnia zabudowy przekracza 0,5 ha dla obszarów chronionych lub 1 ha na pozostałych terenach),
• uzgodnienie warunków przyłączenia do sieci z właściwym OSD (potwierdzeniem możliwości przyłączenia jest wystawienie wnioskowanego dokumentu i wniesienie zaliczki 30 zł/kW),
• przygotowanie projektu koncepcyjnego, w ramach którego uwzględnia się specyfikacje urządzeń (panele, falowniki, konstrukcje wsporcze, okablowanie), wizualizacje elektrowni, opis inwestycji i wstępny kosztorys,
• uzyskanie pozwolenia na budowę,
• w przypadku produkcji prądu w ramach działalności gospodarczej – pozyskanie koncesji na wytwarzanie energii.

Dopiero pełne przygotowanie administracyjne farmy fotowoltaicznej, jest fundamentem do montażu modułów. Ten proces może trwać od kilku do kilkunastu tygodni. Przy jego realizacji należy zadbać o nadzór i serwis inwestycji. Po uzyskaniu ostatecznej koncesji od Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, rejestracji na Towarowej Giełdzie Energii oraz uruchomienie farmy słonecznej przez Zakład Energetyczny można przystąpić do wytwarzania energii. Cały proces zajmuje zazwyczaj około roku.

Farma fotowoltaiczna w Polsce – podsumowanie

Budowa farmy fotowoltaicznej krok po kroku to proces długotrwały i kosztowny. Jak to jednak często bywa, wraz ze wzrostem trudności inwestycji, zwiększa się stopa zwrotu. Ta w przypadku farm fotowoltaicznych jest niezwykle atrakcyjna. Zgodnie z wiarygodnymi szacunkami, biorąc pod uwagę obecne warunki panujące na Towarowej Giełdzie Energii, w 30-letnim okresie użytkowania można uzyskać nawet 5 milionów złotych zysków. Aby maksymalnie skrócić proces inwestycyjny, warto wybrać wiarygodnego partnera biznesowego, który nie tylko zamontuje panele fotowoltaiczne, ale także stworzy projekt koncepcyjny i pozyska niezbędne zgody administracyjne. W ten sposób w ciągu zaledwie roku możliwe będzie wybudowanie farmy fotowoltaicznej, która pozwoli ulokować kapitał z ponad 200% zyskiem.