Zwiększająca się świadomość ekologiczna, rosnące koszty energii oraz dążenie do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych skłaniają wiele instytucji, w tym samorządy, do inwestowania w odnawialne źródła energii. Jednym z najpopularniejszych rozwiązań jest energia słoneczna, a w szczególności farmy fotowoltaiczne. Jako MAAT4 zapraszamy do kontaktu przedstawicieli wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. O zaprezentowanie naszej kompleksowej oferty zadba nasz przedstawiciel.

Zgodnie z polskim prawem samorządy, w tym gminy, mają prawo do inwestowania w odnawialne źródła energii, w tym w fotowoltaikę. Zasady te wynikają z szeroko rozumianych kompetencji samorządów, które obejmują działania na rzecz rozwoju zrównoważonego rozwoju, ochrony środowiska oraz poprawy jakości życia mieszkańców. W szczególności, na mocy ustawy o samorządzie gminnym (z dnia 8 marca 1990 r.) gmina posiada prawo do realizowania inwestycji związanych z energetyką, w tym w zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE).

Podstawowe warunki do realizacji inwestycji

Aby gmina mogła wybudować farmę fotowoltaiczną, musi spełnić kilka warunków prawnych i administracyjnych:

a) Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub decyzja o warunkach zabudowy

Podstawą realizacji inwestycji jest zgodność planu zagospodarowania przestrzennego gminy z zamierzeniami dotyczącymi budowy farmy fotowoltaicznej. Jeśli teren, na którym gmina planuje zainstalować panele fotowoltaiczne, znajduje się w obszarze, który w miejscowym planie przeznaczony jest na działalność rolniczą lub inny cel, gmina musi uzyskać decyzję o warunkach zabudowy. Decyzja ta stanowi podstawę do ubiegania się o pozwolenie na budowę farmy fotowoltaicznej.

b) Decyzja środowiskowa

W przypadku dużych inwestycji, takich jak farmy fotowoltaiczne o znacznej mocy (powyżej 1 MW), wymagane jest przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko. W zależności od wielkości planowanej inwestycji gmina może być zobowiązana do uzyskania decyzji środowiskowej. Takie postępowanie ma na celu zapewnienie, że inwestycja nie będzie miała negatywnego wpływu na środowisko, np. na lokalną florę i faunę.

c) Pozwolenie na budowę

Po uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji środowiskowej, kolejnym krokiem jest wystąpienie o pozwolenie na budowę. Wnioski te składa się w odpowiednim urzędzie budowlanym, a ich rozpatrzenie jest niezbędne przed rozpoczęciem budowy farmy fotowoltaicznej.

Finansowanie farm fotowoltaicznych przez gminy

Inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak farmy fotowoltaiczne, mogą wiązać się z wysokimi kosztami. Samorządy, w tym gminy, mogą pozyskać środki na realizację takich projektów na kilka sposobów: Gmina może skorzystać z dostępnych programów wsparcia finansowego. W Polsce są to m.in. fundusze krajowe oraz środki unijne przeznaczone na rozwój energii odnawialnej. Przykładem może być program „Energia Plus” wspierający budowę instalacji OZE. Gminy mogą także aplikować o dotacje w ramach programów realizowanych przez NFOŚiGW (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej) lub WFOŚiGW (Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej).

Inną formą finansowania jest Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP), które umożliwia realizację inwestycji w ramach współpracy między sektorem publicznym a prywatnym. W przypadku farm fotowoltaicznych gmina może współpracować z prywatnymi inwestorami, którzy zapewnią część kapitału na realizację projektu.

W przypadku mniejszych inwestycji lub farm o mniejszej mocy, gmina może również zdecydować się na finansowanie projektu z własnych środków budżetowych. W takim przypadku konieczne będzie zaplanowanie odpowiednich wydatków w budżecie gminy, co wiąże się z przeprowadzeniem odpowiednich analiz finansowych.

Korzyści z budowy farmy fotowoltaicznej przez gminę

Realizacja farmy fotowoltaicznej przez gminę wiąże się z licznymi korzyściami, zarówno dla samego samorządu, jak i jego mieszkańców:

a) Zwiększenie niezależności energetycznej

Posiadanie własnej farmy fotowoltaicznej daje gminie większą niezależność energetyczną. Pozwala to na zaspokojenie potrzeb energetycznych gminnych instytucji (np. szkół, urzędów) oraz infrastruktury publicznej. Nadwyżki wyprodukowanej energii mogą być sprzedawane do sieci, co stanowi dodatkowe źródło dochodów.

b) Oszczędności na kosztach energii

Inwestycja w fotowoltaikę pozwala na długoterminowe obniżenie kosztów energii elektrycznej. Gminy mogą zmniejszyć wydatki na zakup energii, a w przypadku dużych farm fotowoltaicznych – nawet w pełni pokrywać zapotrzebowanie na energię.

c) Ochrona środowiska

Farmy fotowoltaiczne przyczyniają się do redukcji emisji gazów cieplarnianych, ponieważ produkcja energii z paneli słonecznych nie wiąże się z emisją CO2. Gmina, inwestując w OZE, przyczynia się do realizacji celów klimatycznych, poprawiając jakość powietrza i wspierając ochronę środowiska.

Przykłady realizacji farm fotowoltaicznych przez gminy

W Polsce istnieje wiele przykładów gmin, które zdecydowały się na realizację farm fotowoltaicznych. Przykładem może być gmina Słubice, która wybudowała farmę fotowoltaiczną na terenie dawnych gruntów rolnych. Dzięki temu gmina zyskała znaczną niezależność energetyczną, a także pozyskuje środki z tytułu sprzedaży nadwyżek energii do sieci.

Gmina ma pełne prawo do inwestowania w farmy fotowoltaiczne, a tego typu przedsięwzięcia stają się coraz bardziej popularne w Polsce. Inwestycja w energię słoneczną wiąże się z szeregiem korzyści, takich jak obniżenie kosztów energii, zwiększenie niezależności energetycznej, poprawa jakości powietrza i wsparcie dla rozwoju zrównoważonej energetyki. 

Wdrożenie takiego projektu wymaga spełnienia szeregu wymogów prawnych, w tym uzyskania decyzji administracyjnych i pozwoleń, a także zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych. Jednak dzięki dostępności funduszy krajowych i unijnych oraz możliwości współpracy z sektorem prywatnym, samorządy mogą skutecznie realizować inwestycje w farmy fotowoltaiczne, co przynosi korzyści zarówno gminie, jak i jej mieszkańcom.